Adil ticaret ürünleri, ek gelirin neredeyse tamamı çiftçiler tarafından alıkonulduğu için tüm tedarik zincirine yardımcı olmuyor. Denetim seçeneklerinin olmaması nedeniyle, adalet iddiasına rağmen yoksul tarım işçileri daha yüksek ücret alamıyor.
Göttingen (Almanya). Göttingen Üniversitesi’nden bilim adamları, gelişmekte olan ülkelerdeki çiftçilerin ve yoksul tarım işçilerinin, daha yüksek perakende fiyatları nedeniyle makul bir gelir elde etmelerini sağlaması beklenen Fairtrade ürünlerinin, aslında bu insanların yaşam koşullarını iyileştirip iyileştirmediğini inceledi. Bu amaçla Fildişi Sahili’ndeki kakao kooperatiflerinin durumu örnek olarak incelenmiştir.
Küçük Afrika ülkesi 23,7 milyon kişiye ev sahipliği yapıyor ve dünyanın en büyük kakao üreticisi. Çeşitli insan hakları örgütlerine göre, 2010 yılında yaklaşık 12.000 çocuk tarlalarda köle işçi olarak çalıştırıldı. 2016 yılında kişi başına nominal gayri safi yurtiçi hasıla sadece 1.459 ABD dolarıydı. Bu, Fildişi Sahili’ni dünyanın en fakir ülkelerinden biri yapıyor.
Çiftçi odaklı adil ticaret çalışmaları
Adil ticaret sisteminin etkilerini inceleyen önceki araştırmalar olumlu sonuçlara vardı, ancak yalnızca çiftçilerin durumuna baktı. Bununla birlikte, kakao üretiminin büyük bir kısmı, Fairtrade tarafından yaşam koşullarının da iyileştirilip iyileştirilmeyeceği daha önce belirsiz olan çiftlik işçileri tarafından gerçekleştirilmektedir.
Şimdi Nature Sustainability dergisinde yayınlanan çalışma, hem çiftliklerin sahibi olan çiftçilerin hem de çiftlik işçilerinin genel durumuna bakıyor. İncelenen kooperatif çiftliklerin yüzde 50’si Fairtrade sertifikasına sahipti, diğer yarısı ise hiçbir sertifikaya sahip değildi. Toplamda, çalışma, çok sayıda tarım işçisi çalıştıran 1.000 bireysel çiftçiyi içeren 50 kooperatiften alınan verileri analiz etti.
Adil ticaret geliri sıradan işçilere ulaşmıyor
Araştırmanın sonuçlarına göre “Adil ticaret sertifikası sayesinde kooperatif üyelerinin maaşları artıyor.” Küçük çiftçiler aslında bir kooperatife katılarak yoksulluktan kurtulabilirler. Ancak, Fairtrade ve geleneksel çiftlikler arasında neredeyse hiçbir farkın olmadığı çiftlik çalışanları için durum böyle değil.
Bilim adamlarına göre bunun nedeni, çiftlik işçilerinin ücretlerini düşük seviyede tutmalarını ve böylece Fairtrade tarafından sağlanan ek geliri şirket içinde dağıtmak yerine kendilerinin tutmasını sağlayan “küçük çiftçilerin geleneksel ödeme yöntemleri”. şirket başlangıçta amaçlandığı gibi. Ek olarak, kontrol eksikliği, işçilerin devam eden kötü durumu için çok önemlidir.
Eva-Marie Meemken’in açıkladığı gibi, “Adil ticaret sertifikaları kooperatif seviyesinde düzenli olarak kontrol edilir”, ancak bu kontroller, çok sayıda küçük işletme sahibi için, harcanan muazzam çaba nedeniyle pratikte yoktur. Uygulamada, Adil ticaret taahhüdüne uyum zorunlu kılınamaz, ancak çiftçiler tarafından gönüllü olarak yapılmalıdır.
Bu nedenle çalışmanın yazarları, sonuçlarından “Adil ticaret ürünlerinin tedarik zincirinde yer alan herkese fayda sağladığı varsayımının” sistemin mevcut durumu göz önüne alındığında bir yanılgı olduğu sonucuna varmaktadır. Meemken’e göre, adalet iddiasını hayata geçirmek için, dahil olan herkesin ek gelirden yararlanmasını sağlayan “daha iyi çözümlere” ihtiyaç var.